Nguồn gốc dòng họ Nguyễn Hữu tại huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An

Nguồn gốc dòng họ Nguyễn Hữu

Gia tộc Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm

Thôn Cẩm Thái, xã Đại Đồng, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An

Kính thưa các vị khách quý!

Kính thưa bà con thân tộc!

Hôm nay, con cháu họ tộc chúng ta từ khắp nơi về đây cùng thắp lên nén hương lòng, tri ân Thủy tổ, người đã khai sinh ra dòng họ Nguyễn Hữu tại thôn Cẩm Thái, xã Đại Đồng, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.

Nói đến họ Nguyễn Hữu thì rất nhiều nơi có, từ Gia Miêu, Hà Trung, Thanh Hóa nơi phát tích vương triều Nguyễn, từ Hải Dương, từ Hà Nội ở phía Bắc, cho đến Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi ở miền Trung, cho tới Bạc Liêu, Cần Thơ, Tây Ninh ở phía Nam. Nhưng nói đến họ Nguyễn Hữu, gia tộc Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm, thì chỉ có 1 và duy nhất là gia tộc chúng ta mà thôi.

Chúng ta có nguồn gốc hết sức đặc biệt. Là con cháu trong họ tộc, ai cũng muốn biết về nguồn gốc của mình. Vậy thì chúng ta là ai?

Tháng 6 năm 2000, khi tôi soạn thảo cuốn gia phả của họ tộc, bác ruột tôi là giáo sư Nguyễn Hữu Sanh, thân sinh của Tiến sĩ Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục du lịch quốc gia Việt Nam, đã bút phê rất rõ, xin được trích dẫn: “Họ ta dòng truyền họ Lý, đến nay là đời cháu thứ 35 của ông Lý Nhật Quang, con út ông Lý Công Uẩn, tức vua Lý Thái Tổ, mồ mả mộ chí đền thờ hiện vẫn còn nguyên ở núi Quả Sơn, làng Tạp Phúc, xã Bồi Sơn, huyện Đô Lương, tục gọi là đền Mượu”, hết lời dẫn.

Ngay ở trang bìa cuốn sơ lược gia phả họ Nguyễn Hữu, giáo sư Sanh còn bổ sung: “có tham khảo Đại tôn tại xóm Tiên Cầu, xã Thanh Giang, ở đó nhánh trưởng gọi là họ Nguyễn Tiến”.

Về thôn Tiên Cầu, xã Thanh Giang, đọc cuốn Gia phả họ Nguyễn Tiến được Viện nghiên cứu Hán Nôm dịch và xuất bản tháng 10 năm 2012, ngay ở trang bìa, chúng ta được biết họ tộc của chúng ta có nguồn gốc từ họ Lý thôn Cổ Pháp, phủ Từ Sơn, trấn Kinh Bắc, nay thuộc tỉnh Bắc Ninh, nơi phát tích vương triều Lý Bát Đế. Người lập ra dòng họ Nguyễn Tiến tại thôn Tiên Cầu, xã Thanh Giang, là cụ Hầu thí thân Lý Lữ.

Thế nhưng, tại sao bây giờ chúng ta lại mang họ Nguyễn?

Lịch sử ghi rõ: Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Nhà Trần được thành lập và đại diệt nhà Lý, khiến con cháu phải thay tên đổi họ, chạy loạn khắp nơi, sang cả Cao Ly, tức Hàn Quốc bây giờ, mà hôm nay đáng lẽ chúng ta được đón hậu duệ đời thứ 31 của vua Lý Thái Tổ tại Hàn Quốc là anh Lý Xương Căn, vừa mới được bổ nhiệm làm Đại sứ du lịch Việt Nam tại Hàn Quốc nhiệm kỳ thứ 3, nhưng do bận công tác ở Hàn Quốc, anh không về kịp, dù từ lâu anh vẫn mong muốn được về Nghệ An gặp bà con gốc Lý hoàng tộc ở đây.

Tại bản quán, nhà Trần ra luật “đình bảng” và đổi tên Cổ Pháp thành Đình Bảng: con cháu nhà Lý bị cấm dự thi khoa bảng để làm quan, hòng nhổ cỏ tận gốc, không cho nhà Lý quay lại nắm quyền.

Ở Nghệ Tĩnh, con cháu hoàng tộc nhà Lý chúng ta phải cải sang nhiều họ khác. Ở Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh, chúng ta có Nguyễn Thừa. Ở Thanh Chương, Nghệ An, chúng ta có Nguyễn Tiến, rồi Nguyễn Quang, Nguyễn Hữu, Nguyễn Trọng, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình… tất cả đều phát tích từ ngài Hầu thí thân Lý Lữ, tại thôn Tiên Cầu, xã Thanh Giang.

Và tại sao chúng ta lại có Nguyễn Tiến?

“Tiến” ở đây là ban cho, là do vua ban họ cho chúng ta đó ạ. Nhưng tại sao chúng ta lại được chúa Nguyễn ban cho họ của hoàng tộc? Đó là vì, họ tộc chúng ta có những người con xuất sắc, có công trạng to lớn và có nguồn gốc cao quý từ hoàng tộc. Và 1 trong số đó là Thủy tổ của chúng ta, ngài Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm!

Chuyện kể rằng: Ngài Nguyễn Hữu Khầm được phong tước Quận công, 1 tước vị thường chỉ dành cho các hoàng tử và hoàng tộc mà hiếm khi ban tặng cho người ngoài, trừ phi người đó có công trạng cực kì lớn trong việc lập quốc. Thủy tổ của chúng ta làm quan nhất phẩm, hàng tứ trụ triều đình, được ban kim bài miễn tử, chức Đặc tiến kim tử Vinh lộc đại phu, Thượng quốc trụ, Binh bộ thượng thư. Ngài được vua Lê yêu mến, chúa Trịnh tin dùng, đặc biệt gia phong chức quan Câu Kê, vâng mệnh đi sứ, hợp ý Chúa. Khi về được ban tước Nam, được phép ra vào điện phủ thân cận bên Chúa. Mọi việc trong thiên hạ được Chúa cho quyền giải quyết, rất hợp với lòng người, Thánh Thượng càng trọng dụng. Chúa thượng đặc biệt cử ông đi đốc thúc nhân dân xây dựng Linh từ điện vũ thờ Thượng đẳng Hộ quốc đại vương, tức là Uy minh vương Lý Nhật Quang, nay là đền Quả Sơn, ở xã Bạch Đường, huyện Nam Đường, phủ Anh Đô, nay là xã Bồi Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Vì sao Ngài lại được Chúa Thượng chỉ định đi xây dựng ngôi đền anh linh, hiển ứng này? Đó là vì Chúa Thượng biết rõ Ngài là dòng dõi hoàng tộc Lý Bát Đế khi xưa và việc cử hậu duệ của Lý hoàng tộc đi xây dựng đền thờ Uy minh vương Lý Nhật Quang, hoàng tử thứ 8 của Lý Thái Tổ, là điều nên làm.

Đến đây ta hiểu được rằng chúng ta là con cháu hậu duệ hoàng tộc Lý Bát Đế. Thật vô cùng tự hào và trách nhiệm của chúng ta cũng phải cao hơn: Giờ đây con cháu phải thay từ Đình Bảng bằng QUANG ĐĂNG. Không cần tranh đua vương miện để đăng quang. Chỉ cần làm ngọn đèn sáng quang đăng soi sáng, xóa tan bóng tối, đem lại ánh hào quang rạng rỡ cho nhân loại và vạn vật. Đó là cách chúng ta ĐĂNG QUANG mãi mãi. Và đó cũng là lý do ngày hôm nay, nhân lễ giỗ Thủy Tổ, chúng ta khai trương bức hoành phi đại tự: “TỎA SÁNG HÀO KHÍ TRÁC QUẬN CÔNG NGUYỄN HỮU KHẦM”.

Trân trọng kính mời: Bác Nguyễn Hữu Đa, anh Nguyễn Hữu Chung, anh Nguyễn Hữu Minh, chú Nguyễn Hữu Bình, chú Nguyễn Hữu Cầm, chú Nguyễn Hữu Thảnh, em Nguyễn Tiến Thành, cùng lên khai trương Bức đại tự này ạ!!!!!

Kính thưa quý vị khách quý và bà con thân tộc,

Năm ngoái, khi khánh thành ngôi từ đường thờ Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm, chúng ta đã từng nói: Khi tổ ấm thực sự bình yên, những cánh chim lạc đàn sẽ tự tìm về. Năm nay, bà con chi Phúc Khương, Đại Cường, Đại Lộc, Quảng Nam đã về NHẬN TỔ QUY TÔNG. Thật là 1 điều mừng, vô cùng hoan hỷ cho Thủy tổ Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm! Xin được CHÀO ĐÓN BÀ CON PHÚC KHƯƠNG ĐÃ TRỞ VỀ!

Kính mời ông Nguyễn Hữu Thảnh, tộc trưởng phái Phúc Khương, ông Nguyễn Hữu Tài, Chủ tịch Hội đồng gia tộc phái Phúc Khương, ông Nguyễn Hữu Hùng cố vấn Hội đồng gia tộc phái Phúc Khương, chi can Nguyễn Hữu Nga lên nhận Phả đồ Đại tôn gia tộc Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm.

Kính mời anh Nguyễn Hữu Lam và bác Nguyễn Hữu Đa lên trao phả đồ ạ!

Ngày hôm nay, Hội đồng gia tộc cũng kính mời ông Nguyễn Hữu Bình, Tộc trưởng chi can Nguyễn Hữu Kiều ở Thanh Ngọc lên cùng nhận bản Phả đồ Đại tôn này ạ.

Mời anh Nguyễn Hữu Lam và bác Nguyễn Hữu Đa lên trao phả đồ ạ!

Kính mời ông Nguyễn Hữu Hùng, cố vấn Hội đồng gia tộc phái Phúc Khương, lên có đôi lời phát biểu cùng Họ tộc chúng ta ngày hôm nay!

Trân trọng cám ơn ông Nguyễn Hữu Hùng, chi can Nguyễn Hữu Nga.

Kính thưa quý vị khách quý và bà con thân tộc,

Như chúng ta đã nói, giờ đây con cháu Lý hoàng tộc phải thay Đình Bảng bằng Quang Đăng. Nay, đạo học, khoa bảng và quan lộc đang quay trở lại với gia tộc chúng ta. Năm nay, họ tộc chúng ta có 3 tân khoa các cuộc thi học sinh giỏi lớp 12 cấp tỉnh và thành phố. Đó là các cháu:

• Nguyễn Tiến Hiếu, đời thứ 14, chi can Nguyễn Hữu Bền, giải nhất môn Hóa học tại cuộc thi học sinh giỏi lớp 12 tỉnh Nghệ An, năm học 2024-2025.
• Cháu ngoại Hoàng Hải Việt, đời thứ 15, chi can Nguyễn Hữu Bền, giải nhất môn Toán học tại Cuộc thi học sinh giỏi lớp 12 Thành phố Hồ Chí Minh, năm học 2024-2025.
• Cháu Nguyễn Minh Đức, đời thứ 16, chi can Nguyễn Hữu Lệ, giải nhì môn Tin học tại cuộc thi học sinh giỏi lớp 12 tỉnh Nghệ An, năm học 2024-2025.

Mời các cháu có tên trên lên nhận Bằng khen của gia tộc và học bổng Thành Nghĩa. Kính mời bác Nguyễn Hữu Lam, Chủ tịch Hội đồng gia tộc và chú Nguyễn Tiến Thành, lên trao học bổng Thành Nghĩa cho 3 cháu! (Anh Lam, Thành và Nghĩa lên trao học bổng).

Học bổng Thành Nghĩa cũng dành 1 học bổng đặc biệt Vượt Khó trị giá 10tr đồng dành tặng tân khoa Nguyễn Tiến Hiếu. Kính mời bố và bà nội cháu cùng lên nhận!

Kính thưa các vị khách quý và bà con thân tộc,

Năm nay, nhân ngày Đại lễ giỗ tổ Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm, Hội đồng gia tộc tổ chức trao bằng Vinh danh cho con cháu có công làm rạng danh gia tộc và con cháu có công xây dựng và phát triển gia tộc. Kính mời anh Nguyễn Hữu Lam, Chủ tịch Hội đồng gia tộc và bác Nguyễn Hữu Đa lên trao bằng Vinh danh cho:

• Anh Nguyễn Hữu Minh, đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Lân, Phó chánh văn phòng và Chủ tịch công đoàn Tổng kiểm toán Nhà Nước.
• Anh Nguyễn Trùng Khánh, đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Bền, Cục trưởng Cục du lịch quốc gia Việt Nam.
• Chị Nguyễn Thị Kim Chi, đời thứ 14, chi can Nguyễn Hữu Kiều, Thứ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo, lên nhận Bằng vinh danh của Gia tộc!

Tiếp theo chương trình, trân trọng kính mời đại diện các gia đình và cá nhân có tên sau đây lên nhận bằng Vinh danh đợt 1 năm 2024:

• Gia đình ông Nguyễn Hữu Giáp bà Phan Thị Mân đời thứ 11 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận Công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Đồng, bà Nguyễn Thị Ân, đời thứ 12 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Đa, bà Nguyễn Thị Bình đời thứ 12 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Nguyên đời thứ 12 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Khiển, đời thứ 12 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Khôi, đời thứ 12 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Gia đình ông Nguyễn Hữu Nguyên bà Lê Thị Lâm, đời thứ 13 và con cháu, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công
• Nguyễn Hữu An, đời thứ 12, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Hồng Lam, hậu duệ đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công
• Nguyễn Tiến Thành, hậu duệ đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Bền, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Vĩnh Lộc, hậu duệ đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Nga, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Hữu Mai, hậu duệ đời thứ 16, chi can Nguyễn Hữu Nga, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Hữu Cảnh, hậu duệ đời thứ 15, chi can Nguyễn Hữu Nga, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Hữu Bình, hậu duệ đời thứ 13, chi can Nguyễn Hữu Kiều, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.
• Nguyễn Trọng Kỷ, hậu duệ đời thứ 15, chi can Nguyễn Hữu Lệ, đã có công xây dựng và phát triển Gia tộc Trác quận công.

Và bây giờ, 1 phần hết sức quan trọng của buổi lễ ngày hôm nay, đó là trao quỹ VINH LỘC THÀNH NGHĨA cho chị em gia tộc Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm. Trân trọng kính mời anh Nguyễn Quang Vinh lên trao Quỹ 100 triệu đồng cho chị Lê Thị Tùng, phu nhân của Chủ tịch Hội đồng gia tộc!

Xin chúc mừng phái đẹp của gia tộc chúng ta. Kính chúc các bà, các mẹ, các chị em, các cháu nữ nhi họ tộc ta luôn đẹp trên tất cả các mặt công, dung, ngôn, hạnh và luôn đoàn kết, tương thân, tương ái giúp đỡ lẫn nhau!

Và bây giờ, kính mời tất cả mọi người chuyển qua phần Tế lễ chính ngày hôm nay. Kính chúc các vị khách quý và bà con thân tộc 1 lễ giỗ Tổ đầm ấm, hạnh phúc và Quang đăng!!!

Giỗ Tổ Trác quận công Nguyễn Hữu Khầm, 21 tháng 10 năm Giáp Thìn 2024.

Nguyễn Hữu Nghĩa